Elektrische wielen

Inleiding 11-2-2023:

Dit artikel beschrijft hoe acht jaar geleden de 'Light Electric Vehicles' op de markt verschenen. Het stond op de technologiepagina in de economiekatern van NRC. Buiten beschouwing blijft dat de Nederlandse regelgeving met deze voertuigen geen raad wist. Vandaag de dag zijn ze nog steeds niet toegelaten op de weg (hoewel recent bleek dat eenwielige LEVs in een juridisch vacuum leven, waardoor ze ook niet verboden kunnen zijn).

Auteur dezes bezit inmiddels vijf LEVs waarvan vier verschillend: een Onewheel, twee eenwielers, een 'Hoverboard' en een paar elektrische rolschaatsen. Hij sympathiseert met de lobbyclub legaalrijden.nl die regelmatig publiceert over regelgeving en andere juridische aspecten van LEVs.

-----

Herbert Blankesteijn, NRC 7-1-2015

We hadden al elektrische auto's, scooters, fietsen, motorfietsen en stepjes. En natuurlijk de Segway, die al dertien jaar op deze wereld rondrijdt (en nooit echt is doorgebroken). We krijgen: elektrische skateboards, eenwielers, rolschaatsen en dingen met wielen die eerder niet eens bestonden. Elektrisch rijden inspireert uitvinders tot allerlei nieuwe manieren van voortbewegen.

Neem het opgevoerde skateboard. Een gevestigde naam op deze markt is E-Glide. E-Glides topmodellen zijn 'all terrain' skateboards: monsters met profielbanden van 9 inch (ruim 20 cm) die in vijf seconden een snelheid kunnen bereiken van 35 km per uur. Dankzij de accu wegen ze 35 kilo; ze kosten rond de 1200 dollar. Ze kunnen door modder en door sneeuw ploegen. De actieradius is 23 km 'op het vlakke.' This board is scary, zegt de website van E-Glide bij deze uitvoeringen. De koene berijder bedient zo'n gevaarte met een afstandsbediening in zijn hand, die via een draad verbonden is met het bord.

E-Glide heeft concurrentie van een aantal innovatieve nieuwkomers. De Marbel is ontworpen op een laag gewicht en een uiterlijk als een normaal skateboard. Hij weegt maar 4,5 kilo, kan ruim 30 km per uur en heeft volgens de makers een bereik van ruim 15 km. Hij heeft een draadloze afstandsbediening en bovendien kunnen allerlei karakteristieken via een app worden ingesteld. In de beginnersmodus zijn bijvoorbeeld de acceleratie en de topsnelheid beperkt. Ook geeft de app informatie over het bereik en kan de Marbel ermee op slot worden gezet.

Terwijl E-Glide er trots op is door sneeuw te kunnen rijden, gooit Leif het over een heel andere boeg. Deze startup wil juist de skateboarder op straat een 'sneeuwervaring' bieden. De Leif heeft twee aangedreven zwenkwieltjes onder de middellijn van het bord. De vier gewone wielen dienen alleen voor het evenwicht. 'Zo kun je voorwaarts, achteruit en zelfs zijwaarts bewegen, net als in de sneeuw,' zegt oprichter Aaron Aders. De collecte van Leif op Indiegogo is met 50.000 dollar al geslaagd maar is nog niet gesloten. Voor 1200 dollar kun je nog op een exemplaar intekenen.

Intussen is er ook een skateboard dat zó afwijkt van het gebruikelijke model, dat je het nauwelijks meer een skateboard kunt noemen. De OneWheel heeft, zoals de naam doet vermoeden, één wiel in het centrum van het bord. Het is een groot, breed wiel zodat je niet makkelijk naar links of rechts valt. De werking doet verder denken aan die van de Segway: door naar voren te leunen laat je de snelheid toenemen, achterwaarts leunen is afremmen. Ook de OneWheel had een zeer succesvolle Kickstarter, die in januari met 630.000 dollar ruim zesmaal was overtekend. Op dit moment kun je een OneWheel bestellen voor 1500 dollar. 'Het is voor de laatste kilometer, van de trein naar je werk,' aldus Jack Mudd van OneWheel. 'Het lost een probleem op en voelt geweldig om op te rijden.'

Zo maakt elektrische aandrijving coole voertuigen nóg cooler, en worden ze aantrekkelijk voor meer mensen. Je kunt nu skateboarden van een parkeerplaats of station naar je werk zonder bezweet aan te komen.

Of eenwieleren, dan kan ook. Zelfs de traditionele eenwieler is nu verkrijgbaar met elektromotor en accu: de SBU (Self-Balancing Unicycle). Zowel het trappen als het bewaren van het evenwicht worden overgenomen door de techniek. Ook hier leun je naar voren om de snelheid te verhogen en achteruit om te remmen. Omdat trappen niet meer hoeft, zijn de trappers vervangen door voetsteunen. De berijder krijgt daardoor een bewegingloze, half staande half zittende houding. Dat maakt de SBU een spectaculaire verschijning.

Het leren rijden gaat niet vanzelf, rapporteren kopers en testers op internet. Te snel naar voren of achteren leunen zorgt voor heftige correcties die pijnlijke valpartijen kunnen veroorzaken. Het evenwicht in zijwaartse richtingen moet de berijder zelf bewaren door armzwaaien of koerswijzigingen. De SBU kost 1695 euro.

Bij de SBU is het zadel gehandhaafd maar een opmerkelijk groot aantal fabrikanten heeft out of the box gedacht en de eenwieler teruggebracht tot zijn kale essentie: een gemotoriseerd wiel met voetsteunen. Solowheel en Airwheel heten ze, bijvoorbeeld. Solowheel was er het eerst en is het duurst (in Nederland €2000). Een Airwheel kost maar $655 bij Amazon. 'Het prijsverschil zit vooral in de kwaliteit van de accu,' waarschuwt Harry Butter van het Elektrisch Voertuigencentrum (EVC) in Heemskerk, die de SoloWheel al drie jaar verkoopt (zie kader). 'De accu van goedkope merken zal binnen een jaar sterk achteruitgaan.'

Misschien bewaar je je evenwicht wel het makkelijkst op rolschaatsen: je hebt acht wielen plus de mogelijkheid je benen vóór elkaar of naast elkaar te houden. En ja, zelfs rolschaatsen kun je nu krijgen met een elektrische krachtbron: Rocket Skates. Het Amerikaanse bedrijf Acton heeft er ook een Kickstarter aan gewaagd en ook zij hebben hun doel ($50.000) meer van vertienvoudigd. Acton ziet er niet zozeer een vervoermiddel in. Dansen en flaneren zijn de voornaamste toepassingen, al zien de schaatsen er daarvoor wel groot en log uit. Elke schaats weegt ruim 3 kilo; ze kosten vanaf 500 dollar. Een app laat je een van je schaatsen tot leider benoemen, zodat de andere schaats zich aanpast aan de snelheid daarvan. Verder kun je statistieken bijhouden, games spelen en contact onderhouden met andere raketschaatsers.

De bekende Segway, die eruit ziet als een grasmaaier, is nooit doorgebroken. Of deze generatie elektro-voertuigen het beter zal doen, staat niet vast. Ze zijn opvallend, leuk en makkelijk mee te nemen, maar nog wel aan de dure kant.

KADER: Leren solowieleren

Als Harry Butter van EVC Heemskerk zelf op de SoloWheel rijdt, lijkt het doodeenvoudig. Hij staat erop als een standbeeld en maakt de fraaiste bochten. Zelfs een oprit neemt hij met gemak. 'Als het regent, hou ik er nog een paraplu bij vast,' verklaart hij.

Voor een beginner blijkt het minder eenvoudig. De SoloWheel heeft steunen voor je scheenbenen, verder ben je aan je eigen evenwichtsgevoel overgeleverd. Voorwaarts leunen is optrekken, iets naar achteren en de rem gaat werken. Maar wat als je naar links of rechts dreigt te vallen? Heftig armzwaaien en slingeren is het gevolg, en meer dan eens klettert de Solowheel plat op de grond. 'Iets meer snelheid, dan ben je stabieler,' moedigt Butter aan. Maar meer snelheid is ook enger, dus een onzichtbare hand lijkt dat te beletten.

Je leert het makkelijker dan trappend eenwieleren, omdat leunen nou eenmaal simpeler is dan trappen. Maar daar is meer voor nodig dan een half uurtje oefenen.