Verbaggering

(Verschenen in Computer Idee)

Een mooi nieuw woord voor een wijdverbreid verschijnsel op internet is: enshittification. Het kan een Nederlands woord worden zoals 'shit' ook is geworden, maar toch wil ik een Nederlandse vertaling voorstellen: verbaggering.

Verbaggering is het verschijnsel dat veel producten en diensten op internet door duidelijke fasen heengaan. Eerst dienen ze de gebruikers maximaal omdat die gelokt moeten worden. Bijna alles is gratis. De features zijn geweldig. Er zijn steeds nieuwe, geweldige gratis features. Sociale media zijn een goed voorbeeld.

Dan moeten er bedrijven worden gelokt. Er is publiek, nu kunnen er producten worden verkocht en advertenties getoond. Bedrijven krijgen ruimte, krijgen makkelijk en goedkoop toegang tot het publiek. Voor datzelfde publiek wordt het minder leuk want er komt reclame en andere vormen van overlast zoals het gezeur om beoordelingen dat ik eerder heb besproken.

Als de bedrijven binnen zijn, kan het ‘platform’ volledig het belang van de aandeelhouders gaan dienen. De bedrijven die er afhankelijk van zijn geworden kunnen nu worden uitgemolken. Ze moeten commissie betalen, mogen elders niet goedkoper zijn of zien hun producten gekopieerd. Zo is de omgeving voor publiek zowel als bedrijven ‘bagger’ geworden maar weggaan kunnen ze niet door netwerkeffecten: iederéén is daar, de prijzen zijn lager, de omzet kan niet worden gemist, noem maar op. Behalve voor sociale media geldt dit bijvoorbeeld voor Amazon en het ‘ecosysteem’ van Apple.

Interessant vind ik nu dat die verbaggering bij sommige producten te vroeg toeslaat, op een moment dat de consument nog terugkan. Zo bleek bij ‘slimme’ tv’s al lang geleden dat de apps (voor toegang tot sommige media bijvoorbeeld) die gratis werden meegeleverd, niet werden onderhouden of zelfs werden geschrapt. Tv-fabrikanten bleken data te registreren over het gebruik van de toestellen door de kopers. Mijn smart tv heb ik daarom nooit op internet aangesloten. Het ding is gewoon een monitor voor de decoder.

En Samsung blijkt nu een proef te nemen met advertenties op zijn ‘slimme’ koelkasten in de VS. Dat is het laatste wat je wilt als je een dure koelkast koopt. ‘Slimme’ spullen met een scherm en internet zijn, om een term uit de industrie over te nemen, ‘voorbereid’ voor verbaggering. Kijk daarvoor uit en check voor aankoop of de internetaansluiting ongebruikt kan blijven. Want de volgende stap kan zijn dat je tv niet werkt of je koelkast niet koelt tenzij je de wifi aanzet.